انواع الیاف و پارچه

از انواع الیاف و پارچه می توان به موارد زیر اشاره داشت :

الیاف طبیعی : پشم، پنبه، ابریشم

الیاف مصنوعی : ریون، نایلون و پلی استر

الیاف طبیعی

پنبه – (Cotton)

1. الیاف پنبه ای ‌هادی حرارت هستند و حرارت بدن را به بیرون منتقل می‌کنند در نتیجه خنک هستند .
2. به راحتی لکه گیری و شسته می‌شوند .
3. در برابر ساییدگی مقاوم هستند .
4. پس از استفاده اگر خوب خشک نشود، بوی عرق بدن در آن باقی می‌ماند .
5. در ایران به لباس های پنبه ای نخی می‌گویند .

کتان – (Leinen)

1. کتان از نظر خصوصیات مانند پنبه است و در ایران کشت نمی شود .
2. پارچه‌های کتانی دارای سطح صاف و درخشنده اند زودتر از پنبه تمیز میشوند .
3. به اندازه پارچه‌های پنبه ای آب را جذب می‌کنند اما زودتر خشک می‌شوند به همین دلیل حوله‌های کتانی بهتر از پنبه ای است.

پشم – ( Wool)

1. با توجه به این که این الیاف از چه حیوانی تهیه شده به نام‌های مختلفی می‌باشند مانند گوسفند مرینوس ، پشم لاما و موی بز
2. پارچه‌های تهیه شده از پشم ، به دلیل ذخیره شدن هوا در بین الیاف عایق می‌باشند .
3. به علت خاصیت رطوبت پذیری و داشتن خلل و فرج عرق بدن را جذب می‌کنند و آن را به آرامی تبخیر می‌کند به همین دلیل در زمستان شخص در زمستان کمتر احساس سرما می‌کند .
4.  بعد از شستن نباید آنرا آویزان کرد بلکه بهتر روی پارچه نخی پهن کنیم .

ابریشم– (Silk)

1. این پارچه‌ها خیلی سبک و براق هستند دارای کشش بالا و در برابر پارگی و چروک پذیری مقاومت بالایی دارند .
2. به علت داشتن پروتئین ‌، هادی حرارت نیستند و در خود نگه می‌دارند .
3. هم در زمستان و هم در تابستان قابل استفاده اند . به دلیل لطافت و عایق بودن .

الیاف نیمه مصنوعی و مصنوعی

ویسکوز – (Viscose)

1. هادی گرما است بنابراین بدن احساس گرما می‌کند .
2. از ابریشم طبیعی خنک تر است و منسوجات بسیار نرم و لطیف می‌توان ار آن تهیه کرد .

نایلون – (Nylon)

1. نایلون جزء الیاف کاملاً مصنوعی است .
2. نایلون استحکام خوبی در برابر سایش و کشش دارد به همین دلیل موارد استعمال زیادی دارد از جمله جوراب های نایلونی به علت قابلیت الاستیکی زیاد در قسمت زانو و مفاصل کیسه ای نمی شود .
3. فورآ خشک می‌شوند ، زیرا رطوبت کمی به خود جذب می‌کنند .
4. از نخ فیلامنت برای تهیه جوراب ساق بلند ، آستری ، مایوی شنا ، لباس ورزشی ، پارچه دانتل ، بارانی ، پوشاک پلیسه دار ، پارچه‌های کشباف استفاده می‌شود .

پلی استر – (Polyesters)

پلی استر کاملاً مصنوعی است .

1. مقامت فوق العاده ای در برابر چروک شدن دارند حتی در زمانی که خیس می‌شوند .
2. اگر پلی استر با الیاف طبیعی مخلوط شود، در تهیه منسوجات سبک وزن مانند پارچه‌های پرده ای ، ساتن ، پیراهن و بلوز مورد استفاده قرار می‌گیرد .
3. به علت خاصیت اتوپذیری زیاد در تهیه پارچه‌های پلیسه زنانه و بشور بپوش مصرف می‌شود .

موارد بالا جزء مهمترین انواع پارچه بود، در زیر فقط به نام تعدادی از انواع دیگر پارچه اکتفا می‌کنیم .

• بروکات : دارای نخهای برجسته و درخشان است
• بورکن کرپ : نوعی پارچه با سطح بافته شده مانند پوست درخت است .
• بوکله : نوعی پارچه با گره‌های نامنظم و سطحی گره دار است .
• چینل : نوعی پارچه شبیه مخمل و ضخیم که دارای کرکهایی در هر دو رو است .
• کلوله : نوعی پارچه نوعی کرپ که از دو بافت در کنار هم شکل گرفته که دارای نقوش برجسته نامنظم است .
• مخمل کبریتی : نوعی پارچه که با نخ‌های نازک بسیار نرم با نخ‌های ضخیم بافته شده است .
• دنیم : پارچه‌های جینی که فقط نخ‌های تار آن رنگ شده و نخهای پود آن سفید است .
• فاکون : پارچه ای بدون طرح است که طی روند ناهمگون و متفاوت بافته شده و اغلب تلفیقی از مات و براق است .
• دوشس : پارچه ساتن براق و محکم که از ابریشم و الیاف مصنوعی بافته شده است .
• کرنیکل ، کرش : نوعی پارچه دارای بافتی برجسته و چین دار به شکل پفکی است .
• تیغ ماهی یا فیش گرات : با نخ‌های مختلف در تار و پود پارچه ، پارچه ای طرح دار با بافت جناقی شکل است .
• گاباردین : نوعی پارچه با بافت ریز از پنبه ، پشم یا الیاف مصنوعی با نقوش برجسته تیغ ماهی ، جناقی یا مخلوط راه راه اریب است که همواره از سمت راست به چپ یا پایین به بالا بافته می‌شود .
• گلن چک : نوعی پارچه چهارخانه ، برجسته یا سایه روشن .
• ژاکارد : همه پارچه‌هایی که طرح آنها از روند بافت پارچه شکل گرفته است .
• هانن تریت : پارچه ای با چهارخانه‌های کوچک که در گوشه هر چهارخانه نیز زائده ای اریب مانند وجود دارد .
• جین : پارچه ای پنبه ای که اغلب سنگ شور شده است .
• لمه : پارچه ای رنگارنگ و براق که از الیاف رنگی یا نخ‌های براق بافته شده است .
• ماهوت : پارچه ای پشمی یا غیر ضخیم که از طریق روشی مشایه نمدمالی تهیه میشود .
• مواره : پارچه ای با راه راه اریب و طرحی موج دار است که از طریق پس کردن پارچه شکل گرفته است .
• موسیلن : پارچه ای لطیف و نرم ، شبیه کتان که از پنبه یا پشم تهیه شده است .
• پانه زامت : مخمل ضخیم و براق با کرک‌های فشرده
• پپیتا : نوعی پارچه با چهارخانه‌های کوچک تیره و روشن که بر خلاف طرح جناغی کنگره دار نیست .
• پارچه پرزدار یا پوست مصنوعی : پارچه‌هایی که پوشش مویی ضخیمی دارند و رنگ و اندازه آن شبیه خز واقعی است که به پولیش معروف است و نخ آن مصنوعی است .
• پیکی : پارچه دوبافت با طرح‌های برجسته که به نظر لایی می‌آیند .
• کشباف یا استرج : نوعی پارچه با بافتهای از راست به چپ که خاصیت ارتجاعی دارد .
• ریپس : نوعی پارچه با نخهای برجسته که به صورت اریب است .
• ژرسه رومانیت : نوعی پارچه محکم با کمی خاصیت ارتجاعی که اغلب از پشم گوسفند است .
• راه راه : نوعی پارچه راه راه که شبیه پوست درخت راه راه است .
• پلووری یا سویت شرت اشتوف : اغلب از نوع تریکوی ضخیم یا ژرسه است که از پنبه بافته می‌شود .
• ترموفلورز یا فلیسه : هر دو روی پارچه کاملاً ضخیم ، زبر و پشمی مانند از الیاف مصنوعی است .
• توخ : پارچه‌های شطرنجی با طرح‌های مختلف .
• چیت : نوعی پارچه چهارخانه ، دو رنگ که از پنبه بافته شده است .

اسپندکس:

اسپندکس پارچه‌ای مصنوعی بوده که خاصیت کششی فوق العاده ای دارد و نسبت به پلاستیک طبیعی محکم تر و با دوام تر است. هنگامی که کشسانی پارچه مد نظر باشد (بخصوص از جهت راحتی)به خوبی میتوان از این پارچه استفاده کرد. مانند کاربرد آن در لباس‌های ورزشی، از جهت دیگر می توان گفت اسپندکس پارچه ای لوکس و گران قیمت است، در جهت عرضی کش می آید و به همین دلیل پارچه هایی که درصدی لاکرا دارند نه تنها از دوام بالاتری برخوردارند بلکه از نظر ظاهر نیز بسیار شکیل هستند، مثلا زانو نمی اندازند و از فرم خارج نمی شوند.نام دیگر این پارچه ، لاکرا یا الاستین می باشد.

لیوسل:

لیوسل شکل دیگری از الیاف ریون می باشد که شامل فیبرهای سلولوزی است که توسط خمیر کاغذ حل شده تهیه می‌شود.

ویسکوز:

ویسکوزها الیافی دارای پایه‌ای طبیعی همچون پنبه و لینن هستند که ماهیت گیاهی دارند. تنها تفاوتی که الیاف ویسکوز (ریون) نسبت به پنبه و لینن دارد شیوه ی تولید این الیاف می باشد. الیاف ویسکوز (مانند تولید کاغذ) از خمیر کردن سلولوز ساخته می شوند. این پارچه ها رطوبت را به خوبی جذب می کنند و انتقال هوا نیز به راحتی در آن انجام میشود. پارچه ویسکوز یا همان ریون الکتریسیته ساکن نمیشود و در مقابل گوله گوله شدن مقاوم می باشد.

پلی استر:

پلی استر الیافی کاملاً مصنوعی است. برای ساخت این پارچه از ترکیب دی متیل ترفتالات و منو اتیلن گلیکول و یا اسید ترفتالیک در مجاورت کاتالیست های مناسب، استفاده می شود. این پارچه در برابر چروک شدن مقاوم است و در صورت چروک شدن به راحتی صاف نمی شود. به همین دلیل برای لباسهای پلیسه کاربرد دارد بسته به درصد پلی استر و سایر مواد به کار رفته خاصیت پارچه تغییر میکند.

جین:

پارچه ی جین پارچه ی جناغی با بافت ناهموار پنبه ای است. در تولید جین ها پود از زیر دو تار یا بیشتر عبور می‌کند.  این پارچه دوام و استحکام بالایی دارد و از سبک های بسیار به روز دنیا می باشد.

ریون:

ماده‌ی اولیه‌ی ریون، سلولز است. سلولز از لینتر پنبه و یا خمیر چوب درختان مخروطی تهیه می شود. برای تهیه‌ی ماده‌ی اولیه‌ی ریون لازم است سلولز الیاف کوتاه پنبه یا چوب به دقت بررسی شود. به این ترتیب با انجام یک سری عملیات شیمیایی در چندین مرحله، سلولز طبیعی به لیف ریون تبدیل می شود. بنابراین، ریون جزء الیاف سلولزی بازیافتی محسوب می شود.

تریکو:

پارچه تریکوی پودی،در جهت عرضی و طولی قابلیت کشش دارد. الیاف تریکو امکانات طراحی وسیعی دارد که می توان لباس را به وسیله آن با فرم دلخواه تهیه کرد. تریکو اصطلاح رایجی است که در خصوص بافت های گره ای به کار برده می شود و نوعی بافت پارچه می باشد نه نوع نخ یا دوخت لباس. در واقع تریکو یکی از انواع بافت های گره ای است و تمامی انواع آن را شامل نمی شود.

پنبه:

یکی از پارچه های محبوب و مطمئن پنبه ای می باشد،الیاف پنبه ای ‌هادی حرارت هستند و حرارت بدن را به بیرون منتقل کرده و در نتیجه خنک می باشند. در ایران به لباسهای پنبه ای نخی می گویند. پارچه های نخی یا پنبه ای, از بافتن الیاف پنبه به یکدیگر ساخته می شود. شست و شو و لکه گیری پارچه های نخی به راحتی انجام میشود و در مجموع مقاومت و عمر بالایی دارند.

لینن:

پارچه لینن همان پارچه کنفی است و برای فصل تابستان بسیار مناسب است. این پارچه از ترکیبی از الیاف طبیعی و مصنوعی تهیه می شود. بهترین نوع این پارچه دارای درصد بالایی پنبه و درصد پایینی ترکیب پلی استر و ویسکوز میباشد. با کاهش مقدار پنبه و ویسکوز و افزایش پلی استر از مرغوبیت پارچه کاسته میشود.پارچه لینن مقاوم است و با ماشین لباسشویی به راحتی شسته میشود.

جیر:

جیر از پوست بز و گوساله تهیه می شود که طی فرایند و مراحل خاص و بوسیله دستگاه های مخصوصی آن را پرداخت میکنند و سطح گوشتی را به صورت مخملی در می‌آورند که بیشتر به عنوان آستر در داخل دیگر محصولات مورد استفاده قرار می گیرد.از پارچه جیر معمولا برای پوشیدنی هایی استفاده میشود که نیاز به دوام و مقاومت بالایی دارند مانند کیف و کفش. جیر بافتی گرم دارد. پارچه های جیر زودتر کثیف می شوند و به مراقبت بیشتری نیاز دارند.

کتان:

از الیاف ساقه ی کتان به دست می آید.از این الیاف نخ کتانی هم درست میکنند .می توان گفت کتان محبوب ترین نوع پارچه است. از کتان برای ساخت لباس و  مبلمان منزل نیز استفاده می‌شود.بسته به فصلی که این پارچه در آن استفاده می شود می تواند ضخیم یا نازک باشد.گاهی اوقات در کتان از الیاف کش برای راحتی پوشش و ترکیب زیبا در بدن استفاده میشود.یکی از موارد استفاده فراوان پارچه کتان در تولید شلوار می باشد،اما امروزه شاهد تنوع بسیاری از لباس های مردانه و زنانه از جنس کتان هستیم.

نایلون:

نایلون پارچه ای است که در برابر کشش و سایش استحکام بسیار خوبی دارد به همین دلیل بسیار مورد استفاده قرار می گیرد از جمله در ساخت جورابهای نایلونی که به علت قابلیت کششی زیاد در قسمت زانو و مفاصل کیسه ای نمی شود. بسیار سریع خشک می‌شوند ، زیرا رطوبت کمی به خود جذب می‌کنند.از این پارچه برای لباس هایی مثل کاپشن یا  سویی شرت نیز  استفاده میشود.

الیاف بامبو:

پارچه های ساخته شده از نخ خالص بامبو دارای خواصی مانند جذب رطوبت، انتقال بخار آب، نرمی و لطافت، آویزش مناسب، رنگ پذیری بالا و درخشش رنگ است و برای ساخت منسوجاتی مانند لباس ورزشی، لباس شنا، لباس خواب، تشک، پتو، حوله و… مناسب است. با توجه به اینکه بامبو دارای خواص منحصربه فرد ضدباکتری است، برای تولید لباس زیر، تیشرت و جوراب میتواند مورد استفاده قرار گیرد. همچنین به دلیل خاصیت ضد اشعه ماورای بنفش در تولید البسه تابستانی به خصوص برای محافظت از زنان باردار و کودکان در برابر تشعشعات مضر خورشید مناسب است.

مودال یا مّدال :

الیاف مُدال به شکل استثنایی نرم و کاملا طبیعی است،خواص بخصوص آن به گونه ای است که قادر به جذب میزان زیادی مایع (تعرق بدن) و تبخیر سریع آن در فضا می باشد. این تبخیر به خودی خود منجر به تنفس بهتر پوست، جلوگیری از بوی بد و ممانعت از تشکیل باکتری خواهد شد.الیاف مُدال استقامت زیادی نیز در برابر گرما دارد. این بدان معناست که هرگز احساس حرارت روی پوست خود نخواهید داشت. در ضمن کیفیت و لطافت تنها خصیصه مُدال نیست، پایداری و دوام از خصوصیات دیگر این الیاف طبیعی محسوب می شود.

الیاف سلولزی:

سلولز از لینتر پنبه ،خمیر چوب درختان مخروطی ،پوست، چوب و یا برگ گیاهان یا از سایر مواد گیاهی تهیه شوند. الیاف سلولز تولید شده از گیاهانی است که به صورت خمیر پردازش می شوند.کاربرد اصلی آن ها در صنایع نساجی، به عنوان فیلتر شیمیایی و کامپوزیت تقویت الیاف می باشد.

پلی آمید:

پلی آمید یک ابر مولکول با تکرار واحدهای مرتبط با زنجیرهٔ آمید است،هم به صورت طبیعی و هم به صورت مصنوعی رخ می‌دهد و شامل انواع نخ های نایلونی با استحکام بالا می باشد. این الیاف دارای مقاومت عالی در مقابل سایش می باشند. الیاف نایلونی با توجه به استحکام بالا و سختی برای تولید طناب کمربند ایمنی چتر نجات، نخ و تور ماهیگیری مورد استفاده قرار می‌گیرند.